Dưới sự cố vấn của Đại tướng Uây-en (John Wayne)- Tổng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ, Tổng thống Việt Nam Cộng hòa (VNCH) Nguyễn Văn Thiệu quyết định xây dựng một tuyến phòng vệ mới với "cái neo đặt ở thị xã Phan Rang, lấy Xuân Lộc làm mũi nhọn và Tây Ninh là rìa phía tây" nhằm cố thủ phần đất còn lại.
Để thực hiện mưu đồ này, các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận vốn là phần còn lại của Quân khu 2 nay được sáp nhập vào Quân khu 3, song song Thiệu tổ cho thành lập Bộ Tư lệnh tiền phương Quân đoàn 3 và giao cho Trung tướng Nguyễn Vĩnh Nghi - một thủ hạ tin tưởng.# làm tư lệnh với lời hứa sẽ tăng cường tối đa lực lượng và phương tiện.
Hy vọng chung cuộc của Nguyễn Văn Thiệu
Ngày 4.4.năm 1975, Trung tướng Nguyễn Vĩnh Nghi tới Phan Rang nhậm chức. Ông ta đặt sở chỉ huy của Bộ Tư lệnh tiền phương Quân đoàn 3 trong phi trường Thành Sơn hiện đang là cứ của Sư đoàn 6 Không quân vừa mới di tản từ Plây-cu về.
Phụ tá cho Nghi có các chuẩn tướng Trần Văn Nhựt, Sư đoàn trưởng Sư đoàn 2 Bộ Binh (BB), chuẩn tướng Phạm Ngọc Sang - Tư lệnh Sư đoàn 6 Không Quân (KQ) và đại tá Nguyễn Thu Lương - Lữ trưởng đoàn Lữ đoàn 2 Dù.
Theo nhận định của Nghi, Phan Rang nằm vào phía Nam của một thung lũng hẹp bao bọc bởi các dải núi về hướng Tây, Bắc và Đông Bắc, có các cao điểm và đèo Du Long rất tiện lợi cho việc phòng ngự. Vì vậy ông ta chủ trương:
"Phải chống giữ mặt Bắc từ Quận Du Long, mặt Tây từ Quận Tân Mỹ và phải giữ an toàn cho căn cứ Không quân, cũng như giữ an ninh cho Thị xã."
Ngày 16-4-1975: thắng lợi Phan Rang, phóng thích hoàn toàn tỉnh Ninh Thuận. Ảnh tư liệu.
Theo quan niệm đó, Trung tướng Nghi thảo ra kế hoạch phòng ngự Phan Rang với một lực lượng cỡ 2 sư đoàn. Đó là:
Mặt Bắc, trên Quốc lộ 1 trấn thủ các điểm cao tại đèo Du Long với một dải chiến tuyến hùng hậu tại Du Long cùng các tuyến phụ tại Bà Râu và Ba Tháp để ngăn chận mọi cuộc tấn công hướng vào thị xã hoặc vào căn cứ.
Mặt phía Tây, trên Quốc lộ 11, án ngữ tại vùng Tân Mỹ, một chiến tuyến để chận địch và bảo vệ mặt Tây và Nam của phi trường.
Bảo vệ an ninh cho thị xả và sân bay do các đơn vị chánh quy phối hợp với Địa phương quân đảm đương.
Tướng Nghi cùng các tướng lĩnh khác của Quân đoàn 3 VNCH cũng nhận định: Quân phóng thích đã đi quá xa hậu tuyến của mình, song song phải củng cố các địa bàn mới chiếm được nên có nhanh cũng phải cỡ 20 ngày nữa mới tiếp tục tấn công được.
Thời gian đó đủ để tái phối trí lực lượng, thiết trí công sự, bổ sung vũ khí đạn dược... cho nên, tướng Nghi khá yên tâm với kế hoạch của mình.
Tuy nhiên, "mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên". Có rất nhiều chuyện xảy ra ngoài ý muốn con người.
Tạo thế bất ngờ, đánh nhanh thắng nhanh
Không như nhận định của các tướng lĩnh VNCH, phía Quân phóng thích (QGP) đã có những quyết định khôn cùng táo bạo. Tướng Lê Trọng Tấn, Phó Tổng tư vấn trưởng, Tư lệnh cánh quân Duyên Hải đã quyết định dùng Sư đoàn 3 Sao Vàng - với lợi thế ở cự ly gần - gấp rút hoàn thành công tác chuẩn bị đánh Phan Rang, mở cửa cho Quân đoàn 2.
Ngày 14 tháng 4 năm 1975, Sư đoàn 3 bắt đầu tấn công đường hẻm Du Long. bất thần trước sức tiến công của QGP, đường hẻm Du Long thất thủ.
Ngày 15 tháng 4 năm 1975, khi các lực lượng đi đầu của cánh quân Duyên Hải đã đến nam Cam Ranh, Sư đoàn 3 được lệnh lật cánh lên phía Tây để đánh vào phi trường Thành Sơn, nhường hướng tiến công chính diện theo Quốc lộ 1 cho Sư đoàn 325 và Lữ đoàn xe tăng 203 (thiếu).
Đánh chiếm phi trường Thành Sơn, Phan Rang ngày 16-4-1975. Ảnh tư liệu.
Bất chấp các cuộc oanh tạc dữ dội của Sư đoàn 6 KQ - VNCH, các hoạt động điều quân, chuyển quân diễn ra suốt đêm 15.4, tạo thành hai gọng kìm ép chặt Phan Rang.
5 giờ sáng ngày 16 tháng 4 năm 1975, trận tiến công Phan Rang bắt đầu. Các trận địa pháo với số lượng đạn dồi dào bắn cấp tập vào các cứ điểm dọc đường Quốc lộ 1 và sân bay Thành Sơn. Trong khi đó, xe tăng và bộ binh cũng triển khai tiến công.
Trên hướng Quốc lộ 1, với chiến thuật tiến công trong hành tiến, bộ binh của Sư đoàn 325 được đưa lên xe tăng, xe thiết giáp của Tiểu đoàn TTG4 dẫn đầu đội hình tấn công. tuần tự các cứ điểm Bà Râu, Ba Tháp, Gò Đền, Cà Đú, Hội Diên bị công phá. Hơn 7 giờ ngày 15 tháng 4, thị xã Phan Rang đã nằm trong tay QGP.
đồng thời với hướng tấn công dọc Quốc lộ 1, trên hướng Tây, Trung đoàn 25 và Sư đoàn 3 cũng đã áp sát và nố súng tiến công trường bay Thành Sơn.
Để chóng vánh dứt điểm đích trường bay Thành Sơn, Bộ Chỉ huy Quân đoàn 2 đã chỉ thị cho sư đoàn 325 tổ chức thêm một mũi bộ binh, xe tăng, từ thị xã Phan Rang đánh lên phi trường.
Ngay sau khi nhận được mệnh lệnh của cấp trên, Trung đoàn 101 ngay lập tức phái Đại đội 3 bộ binh cùng với xe tăng và hai trung đội của Đại đội 2 bộ binh tiến lên phía tây bắc, đánh chiếm phi trường Thành Sơn.
Khi xe tăng và bộ binh Tiểu đoàn 1 Trung đoàn 101 vận động đến quận lỵ Bửu Sơn (Tháp Chàm) phát hiện địch, QGP ngay tức thì tách làm 2 mũi: mũi số 1 chọc thẳng vào cổng số 1 trường bay Thành Sơn; mũi thứ 2 đánh vào quận lỵ Bửu Sơn. Đến 9 giờ 20 phút, Đại đội 2 và xe tăng chiếm gọn quận lỵ Bửu Sơn.
Thừa thắng, bộ binh và xe tăng QGP đánh thẳng vào khu vực đường băng chính. Trên hướng bắc trường bay, lúc này, Trung đoàn 25 và Sư đoàn 3 dùng mìn kết liên phá tung 11 lớp rào kẽm gai, đánh tràn vào căn cứ. Một mũi khác dánh thẳng vào cổng số 2.
Đến 9 giờ 30 phút, Trung đoàn BB 101 có xe tăng của Lữ đoàn 203 kết hợp, cùng với các mũi tiến công của bộ binh Trung đoàn 25, Sư đoàn 3 gặp nhau ở khu vực đài chỉ huy phi trường. QGP hoàn toàn làm chủ phi trường, thu 40 máy bay còn nguyên vẹn.
Trở tay không kịp - khoanh tay chịu trói
Tại Bộ Tư lệnh tiền tuyến Quân đoàn 3 VNCH, vào 8.00 giờ sáng ngày 16 tháng 4, Đại tá Biết Liên đoàn trưởng Liên đoàn 31BĐQ báo cáo là Du Long đã bị chan chứa và QGP đã vào thị xã. Trung tướng Nghi mời Chuẩn Tướng Trần Văn Nhựt vào để duyệt xét tình hình. Tướng Nhựt cho biết các đơn vị của ông ta đang chạm QGP và sau đó trở ra đi thị sát mặt trận.
Trong khi đó, QGP vẫn giữ chừng độ pháo kích chế áp từng chập vào phi trường. Nhân có các khoảng trống giữa những đợt pháo kích, một số tàu bay đã rời căn cứ.
Khoảng 9.00 giờ sáng, một trực thăng vũ trang bị hoả tiễn A72 bắn rơi tại ngọn đồi gần phi trường. Trung đoàn 4 mỏng đang chạm QGP. Trong lúc đó xe tăng QGP đã xuất hiện ở cổng số 1 phi trường.
tuy thế, đến lúc đó, Trung tướng Nghi vẫn tin tức vào khả năng chiến đấu của Trung đoàn 4 bảo vệ phi trường và Trung đoàn 5 án ngữ ngăn chặn QGP tràn vào cổng số 1 của căn cứ.
Đến khoảng gần 10 giờ, khi tiếng súng càng lúc càng dồn dập, Tướng Nghi liền mời Chuẩn tướng Sang, Đại tá Lương tới họp để tái duyệt xét tình hình. Vì chiến trận đã bị thủng từ Du Long và QGP đang hăm dọa căn cứ nên Trung tướng Nghi dự tính sẽ dời Bộ Tư lệnh tiền tuyến về Cà Ná để lập tuyến phòng thủ mới.
Thấy chẳng thể trùng trình được nữa, tướng Phạm Ngọc Sang giục tướng Nghi: "Tôi đã chuẩn bị sẵn một tàu bay do Trung tá Lê Văn Bút, Không trưởng đoàn Không đoàn chiến thuật 72 lái, rất tin tức. Xin mời trung tướng đi trực thăng lên trời chỉ huy. Tánh mạng của trung tướng là quan yếu".
Tướng Nghi đáp: "Cám ơn, nhưng chưa nên vội" . Và ông ta vẫn bám chặt lấy ống nghe máy điện đài.
Nửa giờ sau, Tư lệnh sư đoàn 2 BB Trần Văn Nhựt ít: "Sư 2 không còn sức phản công, Cộng quân đã vào chiếm các đồi ở phía bắc". Cùng lúc, đại tá Nguyễn Văn Biết, chỉ huy Liên đoàn 31 BĐQ giữ cổng số 2 cũng ít: "Quân biệt động đã tan rã hết rồi. Cổng số 2 đang bị tràn trề!".
lính tráng Sư đoàn 2 ngụy quân Sài Gòn ra hàng Quân phóng thích. Ảnh tư liệu TTXVN.
Chỉ đến lúc đó, tướng Nghi mới hạ lệnh: "tất rút chạy!" rồi quăng ống nghe tổ hợp PRC25 xuống. Các tướng Nguyễn Vĩnh Nghi, Phạm Ngọc Sang và Đại tá Nguyễn Thu Lương định chạy ra tàu bay lên thẳng nhưng không được vì đạn đại liên từ các quả đồi phía bắc sân bay bắn xuống xối xả.
Không còn cách nào khác, Trung tướng Nghi ra lệnh rời căn thi bang lai a1 cứ bằng đường bộ, từng đơn vị theo đơn vị trưởng mình rút theo hướng Nam về Cá Ná để lập phòng tuyến mới.
Trung tướng Nghi, Chuẩn tướng Sang, Đại tá Lương, ông Lewis - chuyên viên Tòa Đại sứ Mỹ cùng các quân nhân của Bộ Tư lệnh tiền phương, Sư đoàn 6 KQ, Lữ Đoàn 2 Dù cùng các toán quân lẻ tẻ khác vào khoảng vài trăm người rời căn cứ tiến ra cổng số 1 đi về hướng Nam.
Nhưng mọi ngả đường đã bị bít chặt. Tối 16-4, Trung tướng Nguyễn Vĩnh Nghi, Chuẩn tướng Phạm Ngọc Sang cùng nhiều sĩ quan của Bộ Tư lệnh tiền phương Quân đoàn 3 VNCH đang ập ở khu vực bãi mía thuộc thôn Mỹ Đức (nằm giữa trường bay Thành Sơn và thị xã Phan Rang) đã bị lực lượng truy quét tàn quân của Sư đoàn 3 tóm gọn.
Thế là niềm hy vọng rút cuộc của Nguyễn Văn Thiệu vào "Lá chắn thép" Phan Rang và tên thủ hạ tin tưởng Nguyễn Vĩnh Nghi đã tan thành mây khói!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét